Herdenking 15 augustus 2021

Door de omstandigheden werden wij wederom gedwongen een aangepaste herdenking te houden. Een algemene publieksherdenking was niet mogelijk. Omdat de aanwezigen verplicht waren op afstand van elkaar te zitten, was het aantal stoelen dat in de beschikbare ruimte paste, maatgevend voor het aantal genodigden.
Dit jaar hebben we speciaal aandacht willen besteden aan de Molukse bevolkingsgroep, die dit jaar 70 jaar in Nederland is.

De kern van de herdenking waren een viertal toespraken door de volgende gastsprekers:

• Wethouder Carlo Verhaar, namens de Gemeente Deventer;
• De heer Paul Salakory, voorzitter van de werkgroep 70 Jaar Molukkers in Overijssel;
• Mevrouw Christine Urbach namens de Stichting Indiëmonument; zij belichtte op aangrijpende wijze waarom wij nog steeds gedenken.
• De heer Gusto Hetharie, namens de Molukse gemeenschap; hij ging in op de politieke omslag in Nederland, waarbij de Molukkers nu als veteranen worden beschouwd en de adoptie van de gemeente Deventer

Kransen en bloemstukken zijn gelegd door:

• De heer Theo Doetawihardja en dochter Tara, namens de Molukse en Papoeagemeenschap;
• De heer en mevrouw Schoenmaker, namens de Stichting Indiëmonument Deventer;
• De heer Carlo verhaar, wethouder van de Gemeente Deventer;
• De oud-mariniers van het COM, afdeling Deventer;
• Mevrouw Josselien Verhoeve namens de Stichting Pelita;
• Veteranen van de Stichting Deventer Veteranen.

Onder de knop FOTO-VIDEO vindt u een impressie van de herdenking.

Hieronder volgen de woorden van Paul Salakory:

Welkom aan iedereen die vandaag aanwezig is bij het Indië monument ter nagedachtenis aan Nederlandse en Molukse slachtoffers in Zuidoost Azië in de periode 1941 tot 1950.
Op uitnodiging van het bestuur van de Indië herdenking sta ik hier als voorzitter van de stichting ’70 jaar Molukkers in Overijssel’.
Het bestuur heeft mij gevraagd in mijn toespraak het accent te leggen op de Molukse geschiedenis.
Ik neem u daarom in het kort mee in de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Nederland, en in het bijzonder van Overijssel.
Ik wil daarbij graag ingaan op het verleden, het heden en de toekomst.

Op 21 maart 1951 kwam het schip de Kota Inten als eerste aan bij de Loyddkade in de haven van Rotterdam. Aan boord waren Ambonese KNIL-militairen, die op dienstbevel naar Nederland kwamen. In totaal zouden er twaalf schepen aankomen met 12.500 Molukkers. Op het moment dat zij voet aan wal zetten, begon de geschiedenis van de Molukkers in Nederland. Toen nog dachten de militairen dat het een tijdelijk verblijf zou zijn. Maar het is anders gelopen. In dit jaar, 2021, herdenken we dat Molukkers 70 jaar in Nederland zijn. De toezegging die Molukkers in 1951 is gedaan, namelijk een verblijf van een half jaar in Nederland, is nooit waargemaakt.

De 1e generatie Molukkers werd weggestopt in voormalige concentratiekampen. Ze mochten niet werken om zelf in hun levensonderhoud te voorzien en werden ver van de ‘beschaafde wereld’ gehuisvest. Dat heeft ontzettend veel leed opgeleverd, waarvan tot op de dag van vandaag de naweeën voelbaar zijn. Het was in het begin van de jaren ’60 dat Molukkers verhuisden van de barakkenkampen naar de zogenoemde Molukse wijken. In 1960 ontstond de eerste Molukse woonwijk in Appingedam. In Overijssel werden in 1961 de eerste drie wijken gebouwd. Tussen 1961 en 1966 ontstonden de overige wijken. Overijssel telt 7 gemeenten met Molukse woonwijken. Dat zijn: Almelo, Deventer, Nijverdal, Rijssen Staphorst, Wierden en Zwolle. Na een paar jaar wonen in de Molukse wijken kwam bij Molukkers het besef dat het tijdelijke verblijf een permanente vestiging was geworden.
Tijden veranderen, maar het hart van een Molukse wijk is en blijft hetzelfde. Nagenoeg alle Molukse wijken hebben een eigen kerkgebouw. Later kwam daar ook een stichtingsgebouw voor samenlevingsopbouw bij. Tot op de dag van vandaag vormen die twee pijlers het hart van de Molukse samenleving.

Suriname was, net zoals de Molukken en andere Indonesische eilanden, een kolonie van Nederland. Wijlen koningin Juliana zei op 25 november 1975 bij de onafhankelijkheid van Suriname, dat élk volk recht heeft op onafhankelijkheid. Haar uitspraak zette kwaad bloed bij ons, Molukkers. Want waar is ónze onafhankelijkheid? Hebben wij daar dan geen recht op? De Molukkers hebben gestreden en geleden voor en door de Nederlandse driekleur. Molukkers zijn ervoor gestorven. Wat onze ouders is overkomen…. ..de pijn en het verdriet is met geen pen te beschrijven.
Nederland is in de koloniale periode rijk geworden onder andere door te moorden, in de drang om de monopolie positie in de Archipel te behouden. Onder geen beding wilde ze die kwijtraken. De specerijen zoals kruidnagel, nootmuskaat en foelie waren goud voor Nederland.
Nederland was bereid om daar heel ver in te gaan en dan denk ik met name aan de Banda-eilanden. In de periode 1600 tot 1621 is daar door Nederland veel geweld gebruikt en onder aanvoering van Jan Pieterszoon Koen een bloedbad aangericht.
Ik heb mijn zoon geleerd wat hij moet zeggen als anderen hem vragen wie of wat Molukkers zijn. ‘Vertel hen wie je bent en waarom we hier zijn. Vertel hen dat Molukkers degene zijn die een hele grote bijdrage hebben geleverd aan de Gouden Eeuw van Nederland.

De eerste generatie Molukkers in Nederland heeft geen enkele kans gehad om zich in Nederland te ontplooien.
De tweede generatie, waar ik ook toe behoor, waren pioniers en moesten alles zelf uitvinden. Veel keuze in scholing hadden we niet. De keuze die we kregen was: ambachtsschool, huishoudschool, ULO of werken, veelal in de fabriek. Daar hield het bij op.
Vandaag de dag zijn de 3e en 4e generatie Molukkers in Nederland volop met hun toekomstperspectief bezig. Ze laten de mogelijkheden om hier een mooie toekomst op te bouwen zeker niet onbenut. Ze hebben meer kansen en mogelijkheden en betere scholing.
Dat was de tweede generatie helaas niet gegund. Ik heb vertrouwen in volgende generaties en kijk met veel waardering naar het ondernemerschap dat de derde en vierde generatie laat zien.
Maar toch, voor de tweede generatie Molukkers in Nederland blijft de pijn uit het verleden aanwezig. Het zit diep. We hebben het leed in de ogen van onze ouders gezien en zullen dat nooit meer vergeten. Ook bij de nu nog levende 1e generatie zien we nog steeds de pijn die hen is aangedaan.

Tot slot
Het doel van de stichting 70 jaar Molukkers in Overijssel is het Molukse verhaal te blijven vertellen en door te geven. We willen de geschiedenis levend houden. Onze gezamenlijke geschiedenis vormt een belangrijke basis voor onze gezamenlijke toekomst.
Voor de ene Molukker is Nederland een opgedrongen thuis geweest (en misschien nog steeds wel). Voor de derde en volgende generaties is Nederland het land waar zij geboren en opgegroeid zijn. Maar Molukkers van álle generaties kunnen zich pas echt thuisvoelen als er afgerekend wordt met de verbroken belofte in het verleden.
Dat is óók de titel van het boek dat de stichting 70 jaar Molukkers in Overijssel op zaterdag 4 september presenteert op de Provinciale Herdenkingsdag in Nijverdal. Ter gelegenheid van 70 jaar Molukkers in Overijssel hebben we ook een reizende expositie en een scholenproject gerealiseerd. De Molukse geschiedenis moet blijvend verteld worden. Verzoening is daarbij het sleutelwoord. Want verzoening draagt in sterke mate bij aan een veilig thuisgevoel voor iedereen.

Herdenking 4 mei 2021

Op 4 mei 2021 is er een korte herdenking (eerbetoon) gehouden. We hebben daarvoor geen uitnodigingen verzonden en ook geen officiële aankondiging gedaan, op verzoek van de gemeente.
De TV registratie van de herdenking is te terug te kijken op Youtube door middel van deze link:
https://www.youtube.com/watch?v=ZSBop-m75Hw
De voorzitter sprak een kort openingswoord
Herdenken wij vandaag op sobere wijze de Deventer militairen, die zijn omgekomen in de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië, in de periode 1946-1949.
Natuurlijk zijn wij niet doof of blind voor de stroom aan nieuwe en recente informatie uit die periode. In die tijd was het helaas al niets anders dan tegenwoordig: wie de meeste wapens heeft, heeft de macht. En daar moet je mee om kunnen gaan.
We kunnen er kort over zijn, het was een donker hoofdstuk in onze geschiedenis. Maar, gedane zaken nemen geen keer. En die geschiedenis hoeven we niet uit te gummen. De gevolgen worden tot op de dag van vandaag gevoeld. Wel kunnen we er onze lessen uit trekken. Bijvoorbeeld, dat het niet slecht is af en toe een toontje lager te zingen, ook als land.
Het is daarom in alle schroom en bescheidenheid, dat we vandaag stilstaan bij de 14 Deventer militairen, van wie de namen in het monument gebeiteld staan. Deze militairen valt, wat ons betreft, niets te verwijten. Integendeel, het zijn dubbele slachtoffers.
Vol van echte idealen na alles wat ze zelf hadden meegemaakt en gezien, werden ze meteen na het einde van de oorlog in Nederland aangetrokken door zeer misleidende propaganda en valse voorwendsels om ook Indië te bevrijden. De heftige realiteit daar maakte korte metten met hun idealen. Hiervoor waren ze niet gekomen. Dat hadden ze nooit gewild.
Het monument De Wachtende Moeder is in 1999 voor de Deventer slachtoffers opgericht. Zij hebben allen op 1 van de erevelden op Java hun laatste rustplaats gevonden. De sokkel van het monument bevat 4 urnen met aarde van de velden waar zij liggen. De wachtende moeder is het symbool van de onzekerheid, en van het verdriet van nooit meer teruggekeerde zonen.
Na de stilte en het fluitspel door Lea Pijnappels zal mevrouw Marion van Leeuwen een krans leggen namens het bestuur van de Stichting Indië-monument. Zij is een nabestaande van de Deventenaar Antonius van Dartel, die gesneuveld is in juli 1946. Dan volgt nog een kranslegging door wethouder Frits Rorink namens de gemeente Deventer en door leerlingen van de Deventer Leerschool, die het momument heeft geadopteerd.

 Herdenking 15 augustus 2020

“75 jaar bevrijding”, had een bijzondere herdenking moeten worden op 15 augustus. De plannen waren al ver gevorderd toen het coronavirus toesloeg. Plannen die tot onze spijt door de noodverordening Covid-19 niet kunnen doorgaan. Er is daarom geen gemeenschappelijk herdenking op 15 augustus 2020.
We hopen van harte dat we deze speciale herdenking komend jaar, in betere tijden, alsnog samen met U kunnen houden. 

Het bestuur heeft besloten de herdenking, zonder belangstellenden, toch een speciaal tintje te geven in de vorm van een Eerbetoon bij het Indië Monument de Wachtende Moeder op het Grote Kerkhof te Deventer. Een Eerbetoon ter nagedachtenis aan alle oorlogsslachtoffers in het voormalige Nederlands- Indië en Zuidoost- Azië in de jaren 1942-1950.

• Nabestaanden
• Molukse en Papoeagemeenschap
• Gemeente Deventer
• Oud-Mariniers (COM, afdeling Deventer)
• De Deventer Leerschool
• Provincie Overijssel

Vanzelfsprekend bent u vrij om in de loop van de dag een bloemetje te leggen bij het monument. De vazen staan hiervoor klaar. 

Op een zelf te bepalen tijdstip zullen scouts van de President Steyngroep beschilderde steentjes bij het monument leggen. Een gebaar dat zij ook op 4 mei hebben gemaakt om 75 jaar bevrijding te benadrukken.

De Vlag Uit op 15 augustus

Voor miljoenen binnen het Koninkrijk der Nederlanden was 75 jaar geleden de oorlog nog niet voorbij. Zij moesten nog tot 15 augustus 1945 volhouden toen er met de capitulatie van Japan officieel een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog.
Op 15 Augustus wordt er officieel uitgebreid gevlagd vanaf Rijksgebouwen om het formele einde van de Tweede Wereldoorlog te eren.

Wij zullen het zeer waarderen indien U ook op 15 augustus de vlag in top uithangt.

DRTV

DRTV heeft toegezegd aanwezig te zijn tot het maken van een nieuwsitem van dit Eerbetoon. Dat zal dezelfde dag te zien zijn op het nieuws van DRTV.
Ook zal er een volledige registratie van dit eerbetoon zijn, die U achteraf kunt volgen op onze web- site: https://www.indiemonumentdeventer.nl/foto-albums
Naar verwachting zal deze registratie vanaf maandag 17 augustus op de website en op Youtbe beschikbaar zijn.